Het moment dat ik ze vertel dat ze een KOPP-kind zijn, kijken ze me vaak met vraagtekens aan. Wat is dat? Het is namelijk niet zo’n bekende term, voor een veel voorkomend lijden. Toch geeft het ze meestal herkenning en beamen ze het gevoel van continu op AAN staan.

KOPP: kind van een ouder met psychische klachten

Je bent dus een KOPP-kind wanneer je opgroeide met één of twee ouders die psychische klachten hadden. In deze grote vergaarbak van beschadigde kinderen vallen ook andere benamingen. De kinderen die opgroeiden met een verslaafde ouder worden KOV-kinderen genoemd. En ook worden er ‘jonge mantelzorgers’ benoemd, kinderen van ouders met ziekten, handicaps en/of psychische beperkingen. Wanneer je al volwassen bent word je ook wel aangeduid als een KOPP-volwassene.

Veiligheid

Wanneer kinderen opgroeien, hebben ze een veilige omgeving nodig. De omgeving wordt, per definitie, onveiliger wanneer ouders problemen hebben. Niet altijd wordt er van psychische klachten een diagnose gesteld. Het kan ook gaan om een ouder die depressieve klachten heeft/had en zich met periodes terugtrok van het huishouden en zorgtaken. Van deze ouders is bekend dat ze minder aandacht hebben voor de behoeften van hun kinderen. Ze gaan op in hun problemen, ziekte of verslaving en merken soms niet eens op wat er in hun omgeving gebeurd. Dit doen ze niet expres, maar dit maakt het niet minder pijnlijk.

Kenmerken

Misschien herken je het volgende bij jezelf:

• Continu alert zijn op signalen uit jouw omgeving. Je hebt razend snel door hoe anderen in hun vel zitten.
• Schaamte voor jouw ouder of huiselijke omgeving. Je wilde vrienden thuis niet uitnodigen. Maar ook wilde je ouders niet meenemen naar sociale aangelegenheden.
• Loyaliteit naar jouw familie. Hoezeer je je misschien ook schaamde, je wilde ook opkomen voor jouw familie en ze beschermen.
• Moeite met het aanvoelen van grenzen. Waar houd jij zelf op en waar begint de ander?
• Parentificatie; als kind nam je te snel een volwassen rol op je. Je moest gevraagd en/of ongevraagd voor jouw ouder zorgen. Dat kan variëren van zorgen voor het huishouden, andere gezinsleden of de psychische nood van de ouder.
• Moeite met sociale contacten en relaties, omdat je niet volledig kunt en durft te vertrouwen in een ander. Doordat je je niet veilig kon hechten aan een of beide ouders, heb je moeite met emotionele banden en het reguleren van emoties.
• Mogelijk heb je zelf psychische klachten, omdat de kans groter is wanneer je een ouder hebt die jou nodig had terwijl het andersom had moeten zijn. Je kunt dan denken aan depressie, angststoornissen, fobieën, burn-out, verslavingen of een (andere) psychische aandoening. Overigens kan het zich ook uiten in fysieke klachten, zoals bijvoorbeeld spanningshoofdpijn.

Het effect

Meerdere onderzoeken in verschillende landen laten zien dat de kans op psychische en fysieke problemen bij kopp-kinderen toeneemt.

Hosman et al, 2014

Bij ernstige mentale ziekteprocessen, is het ratio van de kans dat het kind het ook krijgt hoger dan bij andere aandoeningen (95% versus 92.95%)

Lapalme et al, 1997; Leijesdorff et al, 2017

Kinderen van ouders met een bipolaire stoornis hebben 2,7 keer meer kans op het ontwikkelen van psychopathologie en/of verslaving en 4 keer meer kans op het ontwikkelen van een hechtingsstoornis.

Ook al zijn de fysieke effecten minder onderzocht, ook dit werd wetenschappelijk bewezen.

Giallo et al, 2015

Er is een relatie tussen depressie van de moeder in de vroege kinderjaren en het ontwikkelen van astma.

Taylor et al, 2017

Nageslacht van vrouwen met een postnatale depressie laten een toename in slaapproblemen zien in de late adolescentie (puberteit).

Dit zijn een paar grepen uit onderzoeken. Het geeft geen hoopvol beeld voor kopp-kinderen. Toch is het nodig om dit benoemen, zodat mensen gaan onderkennen wat het effect is. Daardoor kan je ook aan het oplossen of beperken van problemen werken.

Wat kan je doen?

Aan de problemen van de ouder kon of kan je misschien niets veranderen. Maar voor een kopp-kind kan je altijd wat doen! Allereerst wil je ze bewust maken van het feit dat ze dat zijn. De meesten weten niet wat het is. Ze denken dat er iets mis is met hen, maar koppelen het niet aan hun jeugd.

• Hoe eerder een kopp-kind in het vizier is van hulp(verlening), hoe groter de kans dat de schade wordt beperkt. Professionals kunnen helpen in de opvoedrelatie. Ze kunnen de ouder of omgeving ook helpen bij het oppikken van signalen waarmee het kind laat blijken wat het nodig heeft.
• Het onderwerp van psychische problemen en/of verslaving gaat gepaard met schaamte. Door te laten merken dat het onderwerp geen oordeel krijgt, help je het bespreekbaar te maken.
• Omdat kopp-kinderen, ook in het volwassen leven, moeite hebben met anderen te vertrouwen is het belangrijk dat ze iemand vinden die veilig is. Dat ze kunnen praten over wat hen is overkomen. Moedig ze aan om met een huisarts, psycholoog of coach te gaan praten.

Lichtpuntje

Het is niet allemaal slecht en ellendig in de wereld van kopp-kinderen. Er is ook nog steeds een deel die opgroeien tot gelukkige volwassenen. En het deel dat er wel leed van ondervond kan het ook gebruiken om anderen te helpen. Omdat kopp-kinderen razendsnel doorhebben hoe iemand zich voelt en wat hij/zij nodig heeft, werken ze als volwassenen vaak in mensgerichte beroepen. Ze kunnen van hun donkere verleden een lichtpuntje voor anderen maken.

---

Wil je na het lezen van deze blog contact met ons omdat je hulp nodig hebt of een vraag wilt stellen? Doe dat gerust. Je kunt ook vrijblijvend informeren naar hulp van een van onze coaches.