Je zit niet lekker in je vel. Misschien slaap je ook wat slechter. Het kan natuurlijk voorkomen dat het leven even meer van je vraagt dan je hebt. Maar wanneer is er nu sprake van een burn-out? Het woord burn-out staat letterlijk voor opgebrand zijn. Mogelijk spelen er ook nog andere psychische of fysieke problemen. In deze blog nemen we je mee in de wereld van een burn-out. We beschrijven de symptomen, maar ook wat je kunt doen. Een burn-out voorkomen is altijd beter dan genezen!

Werkgerelateerd

Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen een burn-out en andere psychische klachten. Dat wil je natuurlijk door een professional laten doen. Bij jouw huisarts kun je jouw zorgen op tafel leggen. Hij of zij kan je helpen om te bepalen wat er aan scheelt en hoe je geholpen kunt worden. Een burn-out wordt niet gezien als een psychische aandoening, maar een werkgerelateerde aandoening. Onderstaande infographic maakt hopelijk meer duidelijk welke factoren een rol spelen.

Opbouw

Als we het hebben over spanningsklachten, dan beland je niet van de ene op de andere dag in een burn-out. Er zit een opbouw in. Je gaat als het ware van een tijdelijke overbelasting naar een overbelasting waardoor je echt niets meer kunt. Overspannenheid is een term waar sommigen van denken dat het nog erger is dan een burn-out, maar het komt er eigenlijk aan vooraf. Je kunt het grofweg in de volgende fasen onderverdelen:

1. Een tijdelijke overbelasting ervaar je in een periode waarin jouw draagkracht (wat je kunt hebben) net iets minder is dan jouw taaklast (wat je minimaal moet doen). Je bent moe en kunt minder hebben. Maar wanneer de tijdelijke druk wegvalt, heb je weer ruimte om te herstellen. Je kunt best een paar keer per jaar zo’n piek hebben, zolang er maar weer ruimte is om de balans daarna te herpakken.
2. Wanneer mensen overspannen raken is de tijdelijke overbelasting van een te lange duur geweest. Er is dan sprake van mentale en emotionele uitputtingsverschijnselen die niet worden opgelost door een paar dagen rustig aan doen. Ook kan er in deze fase sprake zijn van fysieke klachten.
3. Bij een klassieke burn-out is er na een fase van overspannenheid een moment dat er iets ‘knapt’. Zelfs normale dingen zoals koffie zetten kunnen een enorme uitputtingsslag worden. Het lukt je niet meer om gewone dagelijkse bezigheden te doen. In deze fase is het goed mogelijk dat je kampt met slaaptekort, overmatig piekeren, een fysiek of geestelijk uitgeput gevoel en een machteloos gevoel (als of je de controle over het leven verloren bent).

Fysieke klachten

Een burn-out gaat bij sommige mensen alleen gepaard met fysieke klachten zoals hoofdpijn, duizeligheid, pijn op de borst, maagklachten of buikpijn. wanneer mentale en emotionele problemen uitblijven, wordt er wel eens over het hoofd gezien dat het toch om een burn-out gaat.

Herstellen

Wanneer je het vermoeden van een burn-out hebt wil je dit bespreekbaar maken. Je kunt het melden bij jouw werkgever, die is verplicht om hier iets aan te doen. Mogelijk heb je onvrede al eerder geuit en werd er niets aan gedaan. Een burn-out kan dan volgen op het innerlijke ontslag wat je neemt, terwijl je blijft werken. Durf je het niet bij jouw werkgever neer te leggen, dan is de huisarts (zoals eerder beschreven) een goede eerste stap.

Mensen vinden het vaak moeilijk om te zeggen dat ze een burn-out hebben. Juist de mensen die geen nee willen of kunnen zeggen en die hard werken zijn kanshebbers voor een burn-out. Pas wanneer je het beestje een naam geeft kun je werken aan de oplossing. Je bent niet zwak of een loser als het niet meer gaat. Waarschijnlijk ben je veel te lang ‘te’ sterk geweest, wat juist een onderdeel is van het probleem.

Herstellen doe je niet in hetzelfde tempo als waarin je de burn-out kreeg!

mensen denken vaak dat ze het herstellen van een burn-out kunnen aanpakken als een sprint. Even wat ontspannen en dan kan ik wel weer. ze komen van een koude kermis thuis als de sprint een marathon blijkt te zijn.

Levensstijl

Je kunt niet in hetzelfde tempo herstellen als dat je werkt. Er zijn geen ‘snelle’ oplossingen voor een burn-out. Je kunt wel een aantal veranderingen aan jouw levensstijl maken die helpen om een burn-out te voorkomen of die helpen bij herstel:

• Lichaamsbeweging heeft een gunstig effect op onze mentale en emotionele gesteldheid. Van wandelen is bewezen dat het zeer effectief is. Wanneer je te moe bent, kun je heel rustig opbouwen.
• Water drinken is belangrijk voor het afvoeren van stoffen die niet goed zijn voor ons lichaam. Vervang het drinken van koffie en/of alcohol met thee en water.
• Wees voorzichtig met blauw licht in de avond als je slecht slaapt. Dit type licht, afkomstig van beeldschermen, zorgt ervoor dat jouw lichaam niet merkt dat het tijd is om te slapen. Zet de telefoon op ‘oogbescherming’ dan wordt het blauwe licht verminderd en kijk vlak voor het slapengaan geen televisie meer.

Je kunt ook overwegen of jouw huidige loopbaan past bij jouw behoeften.

Professionele hulp

Wanneer de burn-out zich aandient of dreigt wil je professionele hulp krijgen. Omdat een burn-out werkgerelateerd is, kun je daarvoor hulp zoeken bij een arbo-arts via de werkgever. Spelen er ook (andere) psychische klachten, dan kun je daarvoor ook de huisarts inschakelen. Doorgaans word je dan doorverwezen naar een praktijkondersteuner.

Wij zien steeds meer mensen die ook hulp zoeken via een coach. Dit heeft te maken met de volgende factoren:

• De wachtlijsten in de gezondheidszorg zijn zo lang dat ze niet kunnen of willen wachten
• Ze worden door de werkgever doorgestuurd. De coach kan preventief werken, ondersteunen in het herstelproces en helpen bij het aanleren van nieuwe vaardigheden.
• Ze hebben in het verleden al een ondersteuning gehad van een praktijkondersteuner en/of psycholoog maar vonden daar niet wat ze zochten.
• Niet iedereen voelt zich comfortabel bij praten, sommige mensen vinden het de praktische benadering van een coach prettig.

Er is binnen het werken aan persoonlijke ontwikkeling veel te behalen, zeker wanneer je jouw levensstijl moet omgooien.

Tip: zoek een coach of opleider die ook mee kan denken aan de werkgerelateerde kant van jouw klachten. Op werk zullen jouw werkgever en leidinggevende wellicht ook aanpassingen moeten maken om te voorkomen dat je jezelf weer over de kop werkt. Wanneer cliënten bij ons via de werkgever komen, maken wij altijd een eindverslag met tips voor de werkgever. De inhoud van de coaching is overigens vertrouwelijk, het eindverslag wordt pas verstuurd na jouw goedkeuring.

Het beste wat je ooit is overkomen

Toch zeggen velen achteraf “Dit is het beste wat me is overkomen!” In de burn-out liggen levenslessen besloten, die kunnen bijdragen aan een andere en betere manier van leven. Je werkt om te leven, je leeft niet om te werken.

Een burn-out vraagt om een fundamentele verandering van jouw leven. Het gaat niet om ‘snelle’ oplossingen, want dat zijn lapmiddelen die maar kort of geen effect hebben. Je keert dan terug naar: het heeft geen zin en niets helpt. Zie het als naar de sportschool gaan, sterke spieren heb je ook niet na één training.

Wat kan een werkgever doen?

Met onze regels en wetten hebben we bepaald dat een burn-out werkgerelateerd is. Maar dat betekent niet dat een mens een totaal ander persoon op werk is dan thuis. Er zijn veel factoren die meespelen en als werkgever/leidinggevende heb je daar geen of beperkte invloed op. Als er medische klachten zijn, mag je je daar niet eens mee bemoeien. Dat maakt het een uitdagende situatie voor alle betrokkenen.

Als werkgever kun je onderzoeken of er factoren zijn op werk die je kunt verbeteren of gebruiken om bij te dragen aan herstel. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor onze gratis en vrijblijvende teamscan om factoren in beeld te brengen. Ook bieden wij ook trajecten voor leidinggevenden om ze te helpen mensen aan te sturen en te signaleren wanneer er mogelijk psychische klachten dreigen.