Als mens speel je een hele hoop rollen. Ben je wel eens nagegaan welke jij allemaal speelt? Partner, ouder, kind, collega, vriend(in), hulpverlener etc. De rollen helpen je om jouw gedrag functioneel in te zetten binnen een bepaalde situatie. In de rol van collega laat je waarschijnlijk andere dingen van jezelf zien dan in de rol als kind (van je ouders). In mijn werk kom ik veel mensen tegen die in een zogenaamd ‘rolconflict’ terecht komen.

Overidentificatie

Het grootste gedeelte van haar professionele loopbaan is ze al docent of trainer geweest (nee dit gaat toevallig niet over mij) en deze rol gaf haar veel voldoening. Ze genoot er van dat ze goed was in haar vak, mensen kon bewegen tot verbetering. Na een wisseling van baan kwam ze in een omgeving terecht waar haar kunnen niet werd gewaardeerd. Sterker nog, er werd schamper over gedaan. Het leidde tot een depressie en uiteindelijk het weggaan bij dit bedrijf. In haar volgende functie bij een organisatie waar ze altijd van droomde werd ze onzeker. Ineens merkte ze dat wanneer ze voor de groep stond, dat ze begon te blokkeren. Natuurlijk is het duidelijk dat ze de deuk nog mag helen die ze opliep in de vorige functie, maar er is meer aan de hand. Deze prachtdame had zich zo volledig met de rol van trainer geïdentificeerd dat, toen het even niet zo goed ging in die rol, ze ook niet meer kon zien wat er überhaupt goed aan haar was. 

De verkeerde rol

De rollen die we vervullen, afhankelijk van welke levensfase we hebben, zijn van invloed op onze persoonlijke ontwikkeling. Elke rol heeft namelijk verschillende functies, maar ook behoeften. Wanneer je een rol op je neemt, die niet past bij wat je zelf nodig hebt of waar je bent in jouw leven, dan gaat het wringen.

Iemand die ik ken kreeg een kind in dezelfde periode dat haar vader ziek werd en haar meer nodig had (nee dit gaat toevallig ook niet over mij). Ze zei het gevoel te hebben dat ze tegelijkertijd moeder werd van twee kinderen. Als kind zorgt je ouder voor jou, wanneer deze rollen door omstandigheden worden omgedraaid krijg je een verkeerde verhouding. Hoewel deze dynamische vrouw de zorg voor haar vader op zich nam uit liefde en misschien wel vanuit het idee het juiste te willen doen (en de rest van haar omgeving het niet of minder deed), gingen haar behoeftes als ‘dochter’ naar de achtergrond. 

Rollenshock

Wanneer je in korte tijd extreem van rol wisselt dan kan dit een soort ‘cultuurshock’ teweeg brengen. Zo zit ik laatst tegenover een zeer talentvolle dame die, net als ik, vanuit de Randstad naar het zuiden is verhuist. Ze ging van 120 km. per uur naar een gezellig Limburgs tempo, te vergelijken met een 30 km. zone in een woonwijk. Tegelijkertijd ging ze van professionele supervrouw en wereldreiziger naar zorgzame moeder. Dit is wel een 180 graden draaien als je het hebt over rollen spelen. En nu, een aantal jaren later, krabt zij zich regelmatig op het hoofd met de vraag: ‘Wie ben ik nou eigenlijk precies.’?

Opmerkelijk is dat de bovenstaande voorbeelden allemaal vrouwen zijn (en qua omstandigheden ook nog over mij hadden kunnen gaan). Het brein van vrouwen werkt ‘meersporig’ waardoor ze zich ook makkelijker lenen voor meerdere rollen en gedachten tegelijk. Het mannelijk brein is duidelijker opgedeeld in hokjes, waardoor een mogelijk conflict minder wordt opgemerkt.  Daarnaast heb ik gemerkt dat de ‘moederrol’ bij vrouwen de andere rollen extra onder druk zet. Het is zo’n energie- en tijd vretende rol dat, als je er niet voor oppast, er niets anders meer overblijft. Dit is overigens iets waar ik mijzelf lang schuldig over heb gevoeld, de behoefte om ook andere rollen te blijven vervullen. Ik hou niet minder van mijn kind, maar ik ben Eliane en niet alleen ‘mama’. 

De oplossing

Wat helpt is vast te stellen welk stuk van jouzelf een ‘constante’ is. Welk stuk van jou reist altijd met jou mee? Over welk stuk zouden jouw oude schoolvrienden spreken en de mensen die je nu kent ook? Je kunt dan denken aan karaktertrekken, dingen waar je goed in bent, dingen waar je een hekel aan hebt, eigenaardigheden, hobby’s, interesses etc. Op deze vaste kern van jouw identiteit kan je ‘leunen’ als je in een rolconflict komt. 

---

Bij het coachen van mensen kijken wij altijd naar de manier waarop ze zichzelf zien. Dit wordt ook wel zelfbeeld of identiteit genoemd. Het is vaak prettig om een ander te laten spiegelen, want het zelfbeeld kan niet helemaal kloppen. Wil je meer informatie over de mogelijkheden? Neem gerust contact met ons op.